اصل۲۱- حمله سریع
مثال ۱:
حلاج گفت:
- راه به او، یک گام است!
شیخ الاسلام گفت:
- آن یک گام تویی، چون از خود در گذشتی،
به او رسیدی!
مثال ۲ :
عُمرِ من، مرا،
یک سجده است! (شیخ ابوالحسن خرقانی)
اصل۲۲- تبدیل ضرر به سود
مثال ۱ :
... با درد، چنان خو گرفته ام که،
آن را ، دوستِ خود کرده ام! (منصور حلاج)
اصل ۲۳- باز خورد
مثال ۱ :
عالمان، آن گویند که شنیده باشند،
و جوان مردان آن گویند که دیده باشند! (شیخ ابوالحسن خرقانی)
اصل ۲۴- واسطه و میانجی
مثال ۱ :
حدیث ِ شکستن ِ گوهر است که معشوقه گفت :
- چرا شکستی ؟
گفت :
- جهت ِ آن که تا تو بگویی : " چرا شکستی ؟" ( شمس تبریزی )
مثال ۲ :
گفت :
- نماز کردند ؟
گفت :
- آری !
گفت :
- آه !
گفت :
- نماز ِ همه ی عمرم به تو می دهم , آن
" آه " را, به من ده ! ( شمس تبریزی )
مثال ۳ :
شیخ را در نیشابور سووال کردند که :
- هیچ نشانی هست در دنیا که خداوند از
بنده , راضی باشد ؟
شیخ ما گفت که :
- هست ! بباید نگریستن ... آن بنده از
خداوند راضی هست یا نه , اگر راضی
است , خداوند هم از وی , راضی است ! ( شیخ ابو سعید ابالخیر )
مثال ۴:
کسی خدا را نشناسد،
مگر آن که خدا،
خود را بدو، بشناساند! (منصور حلاج)
مثال ۵:
ای خالقِ خلق، رهنمایی بفرست!
بر بنده یِ بی نوا، نوایی بفرست!
کارِ من بیچاره گره در گره است،
رحمی بکن و گره گشایی بفرست! (شیخ ابو سعید ابوالخیر)
اصل ۲۵- خدمت دهی به خود
مثال ۱:
ایام را مبارک باد از شما!
مبارک شمایید!
ایام، می آید، تا به شما مبارک شود!
ایام، می آید، تا به شما مبارک شود!
« شبِ قدر» در ما « قدر» تعبیه کرده است! ( شمس تبریزی)
مثال ۲:
آن یکی آمد که:
- معذور دار! چیزی نپخته ایم امروز!
گفتم:
- من، چیزِِ پخته تورا، چه خواهم کرد؟ ! تو می باید که پخته شوی! ( شمس تبریزی)
مثال ۳:
وقتی به شخصی گفت:
- کجا می روی؟
گفت:
- به حجاز!
گفت:
- آن جا چه کنی؟
گفت:
- خدای را طلب کنم!
گفت:
- خدایِ خراسان کجاست که به حجاز می باید شد؟!..(شیخ ابوالحسن خرقانی)
مثال۴ :
یک چند، تو آینه یِ من بودی،
اینک، من آینه ام! (بایزید بسطامی)
اصل ۲۶- کپی‌کردن
مثال ۱:
دلِ مؤمن، مانند آینه است،
هرگاه در آن بنگرد،
پروردگارش، متجلی شود! (منصور حلاج)
مثال ۲:
نام های خدا،
از حیثِ ادراک، نام،
و از حیثِ حق، حقیقت است! (منصور حلاج)
مثال ۳ :
... آن چنان که می نمایی، باش!
یا آن چنان باش، که می نمایی! (بایزید بسطامی)
اصل ۲۷- استفاده از جسم ارزان قیمت با عمر کوتاه به جای جسم گران قیمت و با دوام
مثال ۱ :
... خوش می داشتم اگر خدای تعالی،
همه ی ِ دنیا را لقمه ای کند و مرا دهد،
تا آن را در دهانِ سگی نهم!
تا خلق به دنیا فریفته نشود!...(بایزید بسطامی)
اصل ۲۸- تعویض یک سیستم مکانیکی
مثال ۱:
شیخ ابو سعید گفت:
- کار دیدار دل دارد، نه گفتارِ زبان!
اصل ۲۹- استفاده از ساختار پنوماتیک یا هیدرو لیک
برای این اصل مثال عرفانی یافت نشد
اصل ۳۰- پرده های انعطاف پذیر یا پوسته‌های نازک
مثال ۱:
من به شگفت اندرم،
هم از تو، هم از خودم،
ای آرزویِ آرزو کنندگان!
تو مرا به خود نزدیک کردی،
تا آن جا که پنداشتم تو،
منِ من بوده ای! (منصور حلاج)
مثال ۲:
... دیگر حجابی میانِ « من» و «او» نیست!
حتی یک لحظه!
وقتی که راحت می یابم، برای آن است که،
«بشریتِ» من، در «ربوبیتِ» او،
فنا شود!
(منصور حلاج)